Góry Stołowe to góry płytowe, zwane również górami o rzeźbie stołowej. Ich charakterystyczną cechą są płaskie, rozległe wierzchowiny przypominające stół, powstałe w wyniku erozji i wietrzenia poziomo ułożonych warstw piaskowca. To unikatowy typ gór w Polsce, a także w całej Europie, stanowiący niezwykły przykład procesów geologicznych zachodzących przez miliony lat.
Powstanie Gór Stołowych
Góry Stołowe uformowały się w okresie kredy, około 70 milionów lat temu. Ich budowa związana jest z osadami morskimi, które po wypiętrzeniu uległy procesom erozyjnym. Jak można przeczytać w opisie geologicznym rejonu: To jedyne w Polsce góry o budowie płytowej, gdzie poziome warstwy piaskowców, margli i iłowców tworzą charakterystyczne skałki, labirynty i formacje o fantazyjnych kształtach
.
Najciekawsze formacje skalne
Na obszarze Gór Stołowych znajduje się wiele charakterystycznych formacji skalnych. Najbardziej znane to:
- Błędne Skały – zespół wąskich korytarzy, szczelin i przejść między skałami tworzący naturalny labirynt,
- Szczeliniec Wielki – najwyższy szczyt Gór Stołowych (919 m n.p.m.), z płaskim wierzchołkiem i licznymi platformami widokowymi,
- Skalniak i Karlów – miejsca o niezwykle interesującej rzeźbie powierzchni, gdzie można zaobserwować różne etapy erozji piaskowca.
Flora i fauna Gór Stołowych
Na terenie Gór Stołowych rozciąga się Park Narodowy Gór Stołowych, utworzony w 1993 roku. Chroni on unikatowe ekosystemy subalpejskie i torfowiskowe. Jak podkreślono w naukowych opracowaniach o parku: Specyficzny mikroklimat, duża wilgotność oraz cieniste wąwozy sprzyjają występowaniu rzadkich gatunków mchów, porostów i paproci
.
Ciekawostki o Górach Stołowych
- To tutaj kręcono fragmenty filmu Opowieści z Narnii: Książę Kaspian.
- Niektóre formacje mają własne nazwy, np. „Małpia Skała”, „Wielbłąd”, „Kwoka” – przypominają bowiem zwierzęta lub postacie ludzkie.
- Góry Stołowe są miejscem licznych szlaków turystycznych, tras rowerowych oraz punktów widokowych, z których rozciągają się panoramy Sudetów i Czech.
Podsumowanie
Góry Stołowe to unikatowy typ gór płytowych, wyróżniających się na tle innych pasm Sudetów. Ich niezwykła budowa geologiczna, zróżnicowane formy skalne oraz bogata przyroda sprawiają, że stanowią jeden z najciekawszych zakątków Polski – zarówno dla turystów, jak i miłośników geologii.
