Góry Stołowe powstały w wyniku długotrwałych procesów geologicznych, które rozpoczęły się około 100 milionów lat temu w okresie kredy. Ich obecny, charakterystyczny wygląd — przypominający ułożone na sobie skały lub „stoły” — to efekt działania sił tektonicznych, wody, wiatru i procesów erozyjnych.
Budowa geologiczna i geneza Gór Stołowych
Góry Stołowe są jednym z nielicznych w Polsce pasm górskich o budowie płytowej. Składają się głównie z piaskowców ciosowych, które zostały uformowane z osadów morskich. Początkowo był to obszar płytkiego morza, w którym osadzały się warstwy piasku, mułu i innych osadów. Z czasem, pod wpływem nacisku kolejnych warstw i procesów geologicznych, przekształciły się one w skały osadowe.
Po ustąpieniu morza nastąpiły ruchy górotwórcze, które doprowadziły do pęknięć i wyniesienia tych formacji skalnych. Erozja wietrzna i wodna, trwająca miliony lat, wyrzeźbiła znane dziś formy – labirynty, szczeliny, baszty i stoły skalne.
Najciekawsze formacje i zjawiska w Górach Stołowych
Błędne Skały i Szczeliniec Wielki
Te dwa miejsca są najbardziej rozpoznawalnymi atrakcjami Gór Stołowych. Błędne Skały tworzą labirynt wąskich korytarzy i przesmyków między blokami skalnymi. Szczeliniec Wielki natomiast to najwyższy szczyt pasma (919 m n.p.m.), znany z niezwykłych form o nazwach takich jak „Małpolud” czy „Kwoka”.
Ciekawostka: To właśnie w rejonie Błędnych Skał kręcono sceny do takich filmów jak „Opowieści z Narnii”, ze względu na ich bajkowy i niepowtarzalny krajobraz.
Góry Stołowe oczami naukowców
„Góry Stołowe stanowią unikalny przykład gór płytowych, których geneza i forma są wynikiem zarówno procesów tektonicznych, jak i erozyjnych. To doskonały poligon doświadczalny dla geologów i geomorfologów.” — źródło: opracowania Polskiej Akademii Nauk
„Erozja wodna i wietrzna w Górach Stołowych zachodziła w bardzo długim okresie, a jej skala pozwoliła na powstanie unikatowych form skalnych niespotykanych nigdzie indziej w Polsce.” — źródło: materiały Parku Narodowego Gór Stołowych
Podsumowanie
- Góry Stołowe uformowały się około 100 mln lat temu z osadów morskich.
- Ich obecny kształt to efekt erozji i procesów tektonicznych.
- Wyróżniają się unikalnymi formami, które przyciągają turystów i badaczy.
Wnioski: Góry Stołowe są żywym zapisem historii naszej planety — łączą w sobie naukę, przyrodę i niepowtarzalne piękno geologiczne, które warto odkrywać i chronić.
